UZS - Som Uzbekistan

Lịch sử hình thành đồng Som của Uzbekistan

Sau khi giành độc lập từ Liên Xô, Uzbekistan bắt đầu quá trình xây dựng hệ thống tiền tệ quốc gia. Đồng Som đầu tiên được phát hành vào ngày 15 tháng 11 năm 1993, thay thế đồng ruble của Liên Xô theo tỷ lệ 1:1. “Som” trong tiếng Uzbek có nghĩa là “thuần khiết”, bắt nguồn từ quan niệm về đồng ruble, thể hiện mong muốn về một nền kinh tế vững mạnh và đồng tiền ổn định.

Từ năm 1992, đồng tiền thử nghiệm Sum-Kupon đã được đưa vào lưu thông song song với ruble để bảo vệ thị trường nội địa và đảm bảo các nghĩa vụ xã hội. Sau đó, vào ngày 1 tháng 7 năm 1994, phiên bản Som chính thức đầu tiên đã được phát hành với tỷ lệ 1.000 đồng Som thử nghiệm đổi lấy 1 đồng Som mới, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong nền kinh tế Uzbekistan.

Đặc điểm của đồng Som và quá trình phát triển

Đồng Som Uzbekistan có đơn vị phụ là “Tiyin” (1 Som bằng 100 Tiyin). Ngay từ những ngày đầu, các tờ tiền của Uzbekistan mang hình ảnh quốc huy và các công trình văn hóa nổi tiếng của đất nước. Các tờ tiền đầu tiên được in tại Anh và sau đó do nhà máy in tại thủ đô Tashkent tiếp tục sản xuất, đánh dấu bước chuyển mình khi Uzbekistan bắt đầu tự chủ hơn trong việc sản xuất tiền tệ.

Các tờ tiền của Uzbekistan trong thời gian đầu mang chữ Cyrillic. Từ năm 2013, chữ Latin đã được sử dụng để thay thế, đồng thời cũng là dấu mốc cho quá trình hội nhập quốc tế của Uzbekistan. Năm 2004, đồng Som trở thành đồng tiền có thể chuyển đổi, và ngày nay, các tờ tiền Som có thể dễ dàng đổi tại sân bay, khách sạn lớn và ngân hàng với các đồng tiền chính như đô la Mỹ và euro.

Các mệnh giá của đồng tiền Uzbekistan

Đến nay, Uzbekistan có nhiều mệnh giá tiền Som khác nhau, từ tiền xu cho đến tiền giấy có giá trị lớn. Tiền xu bao gồm các mệnh giá 50, 100, 200 và 500 Som, trong khi tiền giấy có các mệnh giá từ 1.000 đến 100.000 Som. Các mệnh giá lớn, từ 5.000 Som trở lên, có hình ảnh và biểu tượng thể hiện văn hóa, lịch sử phong phú của Uzbekistan, điển hình như hình ảnh bảo tàng Timurid, các khu di tích lịch sử tại Samarkand, và các công trình kiến trúc cổ tại Bukhara.

• 1.000 Som: Tờ tiền này mang màu tím nhạt, in quốc huy Uzbekistan ở mặt trước và bảo tàng Timurid ở mặt sau.

• 5.000 Som: Được phát hành vào năm 2013, tờ tiền 5.000 Som có màu xanh lá cây, với quốc huy ở mặt trước và tòa nhà Quốc hội ở mặt sau. Phiên bản năm 2021 thêm màu nâu và thay đổi mặt trước với hình ảnh Sher-Dor Madrasah ở Samarkand.

• 10.000 Som: Được phát hành năm 2017 với màu xanh nhạt, mặt trước là quốc huy, và mặt sau là tòa nhà Thượng viện ở Tashkent. Phiên bản mới năm 2021 mang thêm sắc hồng và tím, thể hiện công trình Shosh Tepa.

• 50.000 Som: Phát hành năm 2017 với màu tím, mặt trước là công trình Ezgulik Arkasi trên Quảng trường Mustakillik, và mặt sau là Cung điện Quốc tế. Phiên bản 2021 giữ màu tím và thêm sắc xanh, với hình ảnh lăng mộ Al-Hakim tại Surkhadarya.

• 100.000 Som: Đây là tờ tiền lớn nhất, phát hành năm 2019, với hình ảnh về nhà thiên văn học Mirzo Ulughbek, thể hiện sự tôn kính dành cho người cháu của Tamerlane.

Bảo mật và tính năng đặc biệt của đồng Som

Các tờ tiền từ 1.000 đến 50.000 Som đều được in biểu tượng quốc huy làm hình chìm, cùng với các con số mệnh giá để bảo mật. Các tờ tiền có mệnh giá cao, từ 5.000 Som trở lên, thường có tông màu đặc trưng giúp dễ phân biệt, từ đó giúp người dân và du khách dễ dàng nhận diện giá trị.

Phiên bản mới nhất của các tờ tiền lớn phát hành từ năm 2021 được in kèm hình ảnh lạc đà - biểu tượng của Con đường Tơ lụa, cùng với các yếu tố hoa văn giúp người khiếm thị có thể dễ dàng nhận biết. Ngoài ra, các tờ tiền mới còn có lớp phủ đặc biệt giúp chống mài mòn, thể hiện sự cải tiến đáng kể về công nghệ in ấn.

Tác động của đồng Som đến kinh tế và văn hóa Uzbekistan

Đồng Som không chỉ là phương tiện thanh toán mà còn mang đậm dấu ấn văn hóa và lịch sử của Uzbekistan. Những tờ tiền giấy với hình ảnh các công trình kiến trúc như madrasah, pháo đài cổ, và bảo tàng là minh chứng cho sự phát triển của đất nước. Mặc dù Uzbekistan ngày càng khuyến khích sử dụng thẻ ngân hàng và các phương tiện thanh toán điện tử, nhưng người dân vẫn có xu hướng dùng tiền mặt trong các giao dịch hàng ngày.

Sự phát triển của đồng Som đi cùng với những nỗ lực cải cách kinh tế của Uzbekistan, giúp đồng tiền dần ổn định và hội nhập vào thị trường tài chính toàn cầu. Việc duy trì giá trị đồng Som trở thành một thách thức khi đối mặt với biến động kinh tế khu vực và toàn cầu, đặc biệt là tác động từ các quốc gia láng giềng như Kazakhstan và Trung Quốc.