WST - Tala Samoa

Sự ra đời của tiền Tala 

Trước khi trở thành một quốc gia độc lập, Samoa đã từng là thuộc địa của New Zealand và sử dụng đồng New Zealand dollar (NZD). Tuy nhiên, vào ngày 10 tháng 7 năm 1967, sau khi giành được độc lập từ New Zealand vào năm 1962, Samoa đã giới thiệu tala như đồng tiền chính thức, thay thế New Zealand dollar theo tỷ lệ ngang bằng (1 tala = 1 đô la New Zealand). Điều này giúp đồng tiền của quốc gia Polynesia này được tự chủ hơn. Đến năm 1975, tala bắt đầu thả nổi tự do theo thị trường.

Năm 1985, Ngân hàng Trung ương Samoa thay thế Ngân hàng Western Samoa trở thành cơ quan quản lý tiền tệ của đất nước. Ngân hàng này đã đưa ra các tờ tiền mệnh giá lớn hơn như 50 và 100 tala vào năm 1990 và ngừng phát hành tờ 1 tala.

Các tờ tiền tala hiện nay mang đậm nét văn hóa Samoa với những hình ảnh biểu tượng như nhà của nhà văn người Scotland Robert Louis Stevenson, nơi đặt trụ sở Ngân hàng Trung ương Samoa và chú bồ câu Manumea - loài chim quốc gia của Samoa. Những tờ tiền này không chỉ là công cụ tài chính mà còn mang đậm giá trị văn hóa lịch sử, góp phần truyền tải hình ảnh đất nước Samoa đến với thế giới.

Tỷ giá của Tala và sự ảnh hưởng đến kinh tế 

Về tỷ giá hối đoái, tala thường duy trì ở mức ổn định từ $0.38 đến $0.46 so với đô la Mỹ từ năm 2010. Tính đến tháng 11 năm 2022, 1 tala có giá trị khoảng $0.35 USD. Việc này phản ánh một nền kinh tế tương đối ổn định của Samoa, dù còn gặp nhiều khó khăn về kinh tế. Các sản phẩm xuất khẩu chính của quốc gia này bao gồm cá đông lạnh, thịt gia cầm, nước ép trái cây, cùng một số loại dầu mỏ.

Ngoài ra, ngành dịch vụ, đặc biệt là du lịch, đóng vai trò rất quan trọng, chiếm đến khoảng 50% tổng GDP của Samoa và tạo ra nhiều công việc cho người dân. Từ năm 2014 đến 2019, lạm phát ở Samoa khá thấp, chỉ dao động từ -0.4% đến 0.98%, trong khi tỷ lệ thất nghiệp duy trì ổn định ở mức 8.5%. Đời sống kinh tế của người dân Samoa tuy không quá cao nhưng có xu hướng ổn định, đặc biệt nhờ vào nguồn thu từ ngành du lịch.

Các loại tiền xu của Samoa 

Trước năm 1967, Samoa sử dụng tiền xu từ New Zealand. Sau khi độc lập, các đồng tiền mới của Samoa được phát hành vào năm 1967, bao gồm các đồng 1, 2, 5, 10, 20, 50 sene và 1 tala, với kích thước tương đương tiền New Zealand. Thiết kế của các đồng xu đầu tiên mang hình ảnh quốc huy quốc gia Samoa ở một mặt và chân dung của lãnh tụ quốc gia Malietoa Tanumafili ở mặt còn lại.

Năm 1974, một bộ sưu tập tiền xu mới được ra mắt với các hình ảnh biểu tượng cây trái địa phương, như dừa, dứa, và mít. Đặc biệt, đồng 1 tala được phát hành dưới dạng hình bảy cạnh từ năm 1984 để thay thế cho tờ tiền giấy cùng mệnh giá, giúp giảm chi phí sản xuất.

Vào năm 2011, Ngân hàng Trung ương Samoa đã phát hành lại các loại tiền xu với kích thước nhỏ hơn và hình dạng mới để giảm chi phí sản xuất. Các thiết kế mới này do Xưởng đúc tiền Hoàng gia Úc thực hiện, nhằm mang lại một diện mạo hiện đại và dễ dàng sử dụng hơn cho hệ thống tiền tệ của Samoa. 

Đồng xu mới bao gồm hình ảnh văn hóa đặc trưng của quốc gia, như bát kava - một biểu tượng trong các nghi thức truyền thống, hoa Teuila, và hình ảnh chim quốc gia Manumea.

Sự phát hành tiền giấy 

Khi Samoa giành được độc lập, Ngân hàng Western Samoa bắt đầu phát hành tờ tiền giấy đầu tiên vào năm 1967 với các mệnh giá 1, 2, và 10 tala. Đến năm 1980, ngân hàng này đã phát hành thêm tờ tiền 5 tala, và từ năm 1985, Ngân hàng Trung ương Samoa tiếp tục công việc phát hành tiền giấy với tên mới. Vào năm 1990, các tờ tiền mệnh giá 50 và 100 tala được ra mắt, và tờ 1 tala chính thức ngừng phát hành.

Đáng chú ý, vào năm 1991, tờ 2 tala bằng nhựa polymer đã được phát hành để kỷ niệm 50 năm trị vì của Quốc vương Malietoa Tanumafili II. Đây là tờ tiền duy nhất của Samoa sử dụng chất liệu polymer và đã bị ngừng lưu thông vào năm 2011, thay thế bởi đồng xu 2 tala. Năm 2008, một loạt tờ tiền mới từ mệnh giá 5 đến 100 tala với màu sắc tươi sáng, thiết kế hiện đại, và các tính năng bảo mật cao hơn đã được giới thiệu.

Tala không chỉ đơn thuần là một phương tiện trao đổi, mà còn là một biểu tượng văn hóa của người dân Samoa. Các hình ảnh trên tờ tiền và đồng xu đều mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc, phản ánh lịch sử và bản sắc của dân tộc. Từ nhà của nhà văn nổi tiếng Robert Louis Stevenson đến hình ảnh quốc huy, đồng tiền tala đã trở thành cầu nối giữa hiện tại và quá khứ, kết nối người dân Samoa với cội nguồn.