YER - Rial Yemen

Nguồn gốc và lịch sử của đồng rial Yemen

Thế kỷ 18 và 19, khi đồng tiền phổ biến nhất ở Yemen là thaler Maria Theresa – một loại tiền của Áo, được sử dụng rộng rãi trong khu vực nhờ vào thương mại cà phê Mocha với Pháp. Khi Yemen xuất khẩu cà phê Mocha nổi tiếng của mình, họ yêu cầu thanh toán bằng thaler, đồng tiền được tin cậy và có giá trị ổn định.

Vào năm 1990, Yemen thống nhất khi miền Bắc Yemen (Cộng hòa Ả Rập Yemen) và miền Nam Yemen (Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Yemen) hợp lại. Sau đó, cả đồng rial miền Bắc và đồng dinar miền Nam đều được công nhận là tiền tệ hợp pháp trong giai đoạn chuyển tiếp, với tỷ giá quy đổi là 1 dinar đổi 26 rial. Đến năm 1996, dinar miền Nam chính thức bị loại bỏ khỏi lưu thông, và đồng rial Yemen trở thành đồng tiền duy nhất của đất nước thống nhất này.

Các loại tiền xu và tiền giấy

Tiền xu và tiền giấy của đồng rial Yemen qua nhiều năm cũng có những thay đổi đáng kể. 

Về tiền xu 

Trước khi thống nhất, miền Bắc Yemen đã phát hành các đồng xu mệnh giá từ 1 fils đến 1 rial, trong khi miền Nam phát hành các loại đồng xu riêng. 

Tuy nhiên, sau khi thống nhất, Ngân hàng Trung ương Yemen đã phát hành đồng xu mới có mệnh giá 1 và 5 rial vào năm 1993, tiếp theo là đồng 10 rial vào năm 1995 và đồng 20 rial vào năm 2004. 

Đặc biệt, gần đây vào năm 2023, chính quyền của phong trào Houthi ở miền Bắc Yemen đã phát hành đồng xu mới mệnh giá 100 rial, gây nhiều tranh cãi với chính phủ được quốc tế công nhận có trụ sở tại Aden.

Về tiền giấy

Ngân hàng Trung ương Yemen đã phát hành các mệnh giá từ 1 đến 100 rial khi thống nhất. Sau đó, vào năm 1993, mệnh giá nhỏ như 1 và 5 rial được thay thế bằng tiền xu. Lần lượt, các mệnh giá 10 và 20 rial cũng chuyển thành tiền xu vào các năm 1995 và 2004. Ngân hàng Trung ương Yemen tiếp tục phát hành thêm các mệnh giá cao hơn như 200, 500, và 1,000 rial để đáp ứng nhu cầu thị trường.

Năm 2017, khi Yemen bị cuốn vào cuộc nội chiến, Ngân hàng Trung ương Yemen đã di chuyển trụ sở đến Aden và phát hành lại mệnh giá 500 và 1,000 rial với các tính năng bảo mật mới, kích thước khác biệt. Năm 2018, ngân hàng cũng phát hành thêm tiền giấy 200 và 100 rial mới để đáp ứng nhu cầu lưu thông tiền mặt.

Sự ảnh hưởng của chiến tranh đến đồng Rial Yemen

Trong bối cảnh chiến tranh, giá trị của đồng rial Yemen đã chịu nhiều áp lực và có sự phân hóa rõ rệt giữa miền Bắc và miền Nam. Ở miền Nam, nơi mà chính phủ Aden và các lực lượng do Saudi Arabia hậu thuẫn kiểm soát, đồng rial đã giảm giá nhanh chóng vì họ tiếp tục in tiền để phục vụ nền kinh tế trong chiến tranh. 

Trái lại, miền Bắc do phong trào Houthi kiểm soát, với sự hỗ trợ từ Iran, đã không công nhận tiền giấy được in sau năm 2017. Vì vậy, đồng rial ở miền Bắc tương đối ổn định hơn so với ở miền Nam.

Sự khác biệt này còn thể hiện qua kích thước của các tờ tiền: người dân Yemen ở miền Bắc có thể dễ dàng phân biệt tờ tiền in trước và sau năm 2017 dựa trên kích thước của chúng, điều này cũng giúp họ dễ dàng chọn loại tiền được chấp nhận trong khu vực.

Giá trị đồng Rial Yemen hiện tại

Đối với người dân Yemen, đồng rial là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày. Họ sử dụng nó để giao dịch, mua bán và duy trì các nhu cầu thiết yếu của cuộc sống. Tuy nhiên, giá trị của đồng rial không còn ổn định như trước, điều này đã gây ra những khó khăn lớn cho người dân, khi giá cả hàng hóa và dịch vụ đều tăng cao. Các gia đình có thu nhập thấp đang phải đối mặt với nhiều thách thức khi chi phí sinh hoạt ngày càng đắt đỏ.

Nhiều người dân Yemen đã phải chuyển sang sử dụng đồng đô la Mỹ hoặc các loại ngoại tệ mạnh khác để bảo vệ giá trị tài sản của mình trong bối cảnh đồng rial mất giá. Việc này không chỉ gây ra thêm khó khăn mà còn làm giảm niềm tin vào giá trị của đồng rial trong xã hội.

Đồng rial Yemen hiện tại đang ở trong một tình trạng khó khăn, nhưng tương lai của nó không hẳn là không có hy vọng. Một khi tình hình chính trị ổn định, có thể đồng rial sẽ dần phục hồi và lấy lại niềm tin của người dân. Ngân hàng Trung ương Yemen có thể cần phải tìm kiếm sự hỗ trợ quốc tế để ổn định tỷ giá và phát triển các chính sách tài chính mạnh mẽ nhằm bảo vệ giá trị của đồng rial.